Nieuws: ProRail blikt met trots terug op de aanbesteding IJsselbrug

De knalrode brug bij Hattem is het bewijs dat een mooi ontwerp wel degelijk kan samengaan met een 'design-and-construct' contract. De inwoners van Hattem hebben tot het laatst gestreden voor een tunnel op het trace van de Hanzelijn. Voor 50 miljoen euro krijgen ze nu een kunstwerk dat meer in het oog springt.

Projectmanager Jaap Balkenende van de Hanzelijn blikt met gepaste trots terug op de aanbesteding van de brug bij Hattem. Een successtory vindt hij zelf. ProRail heeft veel ervaring met nieuwe contractvormen en de brug bij Hattem is uitzonderlijk omdat voor 60 procent op vormgevingskwaliteit is geselecteerd. “We kregen vijf heel verschillende ontwerpen en er was echt wat te kiezen. Gerenommeerde architectenbureaus schreven in met verschillende ontwerpen die varieren van verspringende bogen tot het nabootsen van een steentje dat over het water ketst. Als we eerst een ingenieursbureau hadden ingeschakeld, was dat nooit gelukt”, evalueert Balkenende. De projectmanager stelt dat het doel was om de mooiste brug te krijgen binnen het budget en dat is goed gelukt. “Al vind ik het jammer dat we er maar een mogen bouwen, want ze zijn allemaal van uitstekende kwaliteit.”

ProRail is begin dit jaar begonnen met de aanbesteding van de brug bij Hattem. Een Europese procedure leverde vijf geselecteerde kandidaten op die allemaal een ontwerp mochten indienen. Zij kregen een handleiding met puntenverdeling mee zodat duidelijk was welke criteria zwaar zouden wegen. Andere eisen zijn bijvoorbeeld Rijnvaart hoogte (9 meter) en een fietspad dat tevens dient als vluchtroute.

De eerste selectie waarbij twee partijen afvallen, is volledig bepaald door vormgevingskwaliteit. Een team van vormgevingsdeskundigen heeft de ingediende ontwerpen getoetst aan vooraf kenbaar gemaakte criteria. Wel moest worden getekend voor een garantie dat het ontwerp binnen de 50 miljoen euro zou passen. Gedurende de procedure bestond drie keer de mogelijkheid om ideerichtingen en uitwerkingen te toetsen bij het expertteam. De drie overgebleven partijen werden na de onderhandelingsfase en definitieve aanbiedingen beoordeeld op een mix van 60 procent vormgevingskwaliteit en 40 procent op prijs.
Het ontwerp van Quist Wintermans Architecten heeft gewonnen. De combinatie Welling/Zublin/Dinges zal de brug vanaf medio volgend jaar gaan bouwen. De kilometer lange brug valt vooral op door de rode kleur en de schuine pijlers. Door het slim plaatsen van de liggers is een rank model ontstaan dat veel lager is dan je zou verwachten van een spoorbrug. De betonnen met stalen constructie zal maximaal 16,8 meter hoog worden.

Volgens Balkenende is de aanbestedingsfase volledig volgens planning verlopen. Hij is vooral tevreden over de houding van de gemeente Hattem die heel graag een tunnel wil in plaats van een brug. “Ze hebben tegelijk steeds coöperatief meegewerkt aan de procedure voor een brug. Dat is toch professioneel als je tegelijk strijdt voor een tunnel.”

De gunning werd zelfs twee weken uitgesteld om nog een laatste debat in de Tweede Kamer af te wachten over de mogelijkheid van een tunnel. De gemeente heeft de afgelopen jaren verbeten gestreden voor een tunnel, maar die zou vele malen duurder uitpakken dan een brug. Ook het laatste rapport van Haskoning gaf volgens Balkenende geen correcte voorstelling van zaken. De strijd kwam ten einde toen de Tweede Kamer genoegen nam met de uitleg van minister Eurlings (verkeer) dat een tunnel veel te duur is en oplevering van de gehele spoorlijn jaren zou vertragen door nieuwe procedures.

Oud-minister Peijs zette in een eerder stadium wel 4 miljoen extra opzij om Hattem een ‘mooie brug’ te geven. Balkenende heeft ervaren dat de ontwerpers goed uit de voeten konden met het plafondbedrag van 50 miljoen euro. Hij vindt de brug het bewijs dat d0x26c wel een bijzonder ontwerp kan opleveren. “Toen ProRail haar plannen bekend maakte, ontspon een levendige discussie dat architectuur en de contractvorm slecht door een deur kunnen. Het is vernieuwend om zo aan te besteden, maar ik constateer dat het is gelukt.”
Ook architect Wintermans heeft zich regelmatig in die richting uitgelaten tijdens de bouw van de hsl. Balkenende erkent het risico dat bij design-and-construct de prijs het vaak wint van de vormgeving. Door de gekozen aanbestedingsvorm met een plafondbedrag en door vormgeving zwaar mee te laten wegen bij de beoordeling van de aanbiedingen is dit bij de IJsselbrug voorkomen.

Bron:

Reactie plaatsen